Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” był w roku 1980 wielką nadzieją Polaków na wolność i suwerenność od ZSRR. Marzenia te skończyły się nad ranem 13 grudnia 1981 roku, kiedy komuniści wprowadzili „Stan wojenny”.
W naszym archiwum posiadam oryginalny znaczek „Solidarność”, który w roku 1980 i 1981 nosiło bardzo wiele osób.
Nosiłem go także i ja, jako poparcie dla ruchu „Solidarności”. Byłem z niego bardzo dumny. Był łatwo osiągalny, gdyż dystrybuowało go wiele osób. Nie kosztował wiele i w mojej szkole: w Liceum Ekonomicznym w Warszawie na Pradze nie byłem jedyną osobą, która go nosiła. Nosił go także między innymi Piotr Piotrowski z mojej klasy. Wiązało się to dla nas z różnymi opresjami ze strony szkolnych komunistów. Przez naszą wychowawczynię, Panią profesor Kułagę, która uczyła nas znienawidzonego języka rosyjskiego, byłem wielokrotnie wyrzucany z klasy i to nie tylko na języku rosyjskim. Potrafiła wpaść na kontrolę na innej lekcji. Słyszeliśmy wtedy: Panak i Piotrowski ściągnąć znaczki albo karnie wyjść z klasy. Cóż było robić, wychodziliśmy z klasy. 29.listopada 1981 roku, czyli 14 dni przed wprowadzeniem „Stanu wojennego”, wyjechałem z Polski na emigrację do Austrii. Moje wspomnienia z tego wyjazdu można przeczytać tutaj:
https://pfnkis.org/wspomnienia-z-traiskirchen-1981/
Oryginalny wpinany znaczek „NSZZ Solidarność” nie jest moim znaczkiem, bo chociaż miałem ich kilka to żaden się nie zachował. Jest jednak identyczny z tym, który nosiłem.
Wykonany jest z plastiku. Na odwrocie znajduje się przyklejona agrafka. Na stronie A znajduje się na nim napis „Solidarność” z charakterystyczną flagą polską na literze „n”. Napis „Solidarność” wykonany jest w kolorze czerwonym, a krzyż w kolorze czarnym. Znaczki miały napisy w różnych odcieniach czerwieni w zależności od producenta. Rozmiar znaczka to 56 mm X 28 mm. Grubość znaczka bez agrafki to 1mm.
Znaczek wycięto metodą sztancowania Nadruk na plastiku wykonany jest metodą sitodruku lub tampondruku. W przypadku mojego znaczka druk wykonany był dwa razy, gdyż każdy kolor nakładany jest osobno (czarny i czerwony). Były także znaczki z innymi dodatkowymi napisami np. „NSZZ Solidarność” czy „Solidarność Mazowsze”. Nazwa związku była zawsze w tym samym logotypie.
Historia
Logo NSZZ „Solidarność” to jeden z najbardziej rozpoznawalnych znaków na świecie. Znak powstał podczas strajku robotników w Stoczni Gdańskiej, prawdopodobnie po 20 sierpnia 1980 r. Solidarność to był jeden z najczęściej powtarzanych wyrazów podczas strajku.
„Solidarność” to również tytuł biuletynu wydawanego podczas strajku.
Autorem znaku jest Jerzy Janiszewski, grafik i ilustrator ówcześnie mieszkający w Trójmieście.
Inspiracją do stworzenia znaku były odręczne, malowane w sierpniu 1980 roku napisy i hasła na murach stoczni, fabryk i domów. Mówiły o tym, że strajki trwają, że robotnicy nie poddadzą się, wyrażały solidarność ze strajkującymi i dodawały otuchy. Znak przywodzi na myśl maszerujących ludzi, wspierających się wzajemnie.
Logo błyskawicznie zyskało aprobatę robotników i stało się oficjalnym znakiem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność”, który powstał w wyniku podpisania Porozumień Sierpniowych w 1980 r.
Wzór
Nazwa i znak graficzny „Solidarność” stanowią dobro osobiste Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego „Solidarność” będącego osobą prawną (art. 20 ust. 1 ustawy o związkach zawodowych). Zarówno nazwa Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” , jak i znak graficzny „Solidarność” korzystają z ochrony prawnej przewidzianej przez obecne przepisy prawne. Oznacza to, że jakiekolwiek posługiwanie się tą nazwą czy znakiem graficznym przez inne osoby prawne, bez zgody władz NSZZ „Solidarność”, spowoduje wszczęcie odpowiednich działań prawnych dla ochrony dóbr Związku.
Informacje historyczne zaczerpnięte z oficjalnej strony: www.solidarnosc.org.pl
Ciekawy tekst o znaku „Solidarność” zamieścił tygodnik „Solidarność” w swoim pierwszym numerze z 5 kwietnia 1981 roku. Tytuł: „Nasz znak”, a napisany przez Andrzeja Kaczyńskiego z fotografią przedstawiającą twórcę opracowania graficznego tegoż znaku Jerzego Janiszewskiego.
Janusz Panak kwiecień 2022 roku