Obrazy Ignacego Czwartosa a może i sam malarz są wyklęci. Parafrazując słowa o żołnierzach wyklętych podsumujmy, co wydarzyło się z polską wystawą w Polskim Pawilonie „Polonia” na 60-tym Biennale Sztuki w Wenecji w 2024 roku. Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Piotr Gliński akceptuje wybór jury, prezentacji wystawy Ignacego Czwartosa w Pawilonie Polskim w ramach 60-tego Biennale w Wenecji. Kuratorami projektu są Piotr Bernatowicz i Dariusz Karłowicz. Wyłoniony w konkursie projekt „Polskie ćwiczenia z tragiczności świata. Między Niemcami a Rosją” został przez nowego ministra Bartłomieja Sienkiewicza bez podania przyczyny usunięty. Polski Pawilon „Polonia” przejęli na czas biennale Ukraińcy!! Argumenty za ocenzurowaniem wystawy są czysto polityczne. Doskonale świadczą o tym słowa nowej kurator Marty Czyż, że Czwartos to „malarz faszystowski” i nie należy go nigdzie pokazywać, a sztuka współczesna nie polega na patrzeniu w przeszłość. Cenzura w czystej postaci à la Mysia 5. Budżet wystawy na biennale w Wenecji to około 500 tyś zł. Ignacy Czwartos otrzymał z ministerstwa tylko część budżetu przeznaczonego na realizację wystawy, która pokryła zaledwie koszty zakupu podobrazi i jedną trzecią kosztów farb. Wystawa Czwartosa do Wenecji jednak pojechała.
Wystawa „Polonia uncensored /Polonia bez cenzury” dzięki dyrektorowi Piotrowi Bernatowiczowi z Centrum Sztuki Współczesnej. Zamek Ujazdowski (CSW), dotarła do Wenecji i trwała od 17.04.2024 do 17.05.2024 przy: Viale IV Novembre 8, Wenecja w prywatnym domu, który udostępnił polski lekarz z Monachium, Marek Buczkowski.
Obrazy przy Viale IV Novembre, 8, 30132 Venezia VE, Włochy, wiszą na wszystkich ścianach w salonie, w holu i korytarzu prowadzącym do prywatnych pomieszczeń właściciela domu. Prac w technice olejnej jest piętnaście i znajdują się tu wszystkie najważniejsze, które miały trafić do Pawilonu „Polonia” na biennale. Polski pawilon znajduje się zresztą całkiem blisko, bo tuż za aleją drzew i jeszcze przed kanałem Rio dei Giardini, w odległości 30 metrów.
Do Pawilonu „Polonia” nie wybraliśmy się, gdyż polska sztuka pokazywana jest w Wenecji poza polskim pawilonem. Jest to surrealistyczne i przypomina system słusznie miniony, czyli okres socjalizmu. W Polskim Pawilonie „Polonia” prezentowana jest sztuka ukraińska, a tymczasem sztuka polska szukać musi lokalizacji alternatywnych.
Obrazy Ignacego Czwartosa pełne są przemyśleń i doświadczenia życiowego jego twórcy. Pierwotny tytuł projektu „Polskie ćwiczenia z tragiczności świata. Między Niemcami a Rosją” wyśmienicie oddaje to co widzimy na obrazach, ukazując jak ciężkich doświadczeń doznają Polacy od zawsze. Nasz tragizm zamyka się pomiędzy Niemcami a Rosją. Położenia Polski nie zmienimy, ale naszym obowiązkiem jest pamiętać polskie doświadczenie „z tragiczności świata”. Przypominać o nich i przestrzegać.
Ignacy Czwartos i Emilia Wasilewicz, specjalistka do spraw edukacji w CSW, przyjęli nas niezwykle serdecznie i chętnie opowiedzieli o obrazach i co wydarzyło się z polską wystawą w Wenecji. Ignacy Czwartos okazał się człowiekiem otwartym i przyjaznym. Obrazy na ścianach wychodzą z jego duszy. To głęboka sztuka w symbiozie z autorem. W trakcie naszej wizyty, mimo ulewnego deszczu, dotarły na wystawę kolejne osoby z Polski i zagranicy.
Dla nas obrazy Czwartosa mają mocną wymowę. Odnoszą się do historii ale też do współczesności. Nie można przejść obok nich bez emocji. Patrząc na to malarstwo uświadamiamy sobie, jak ważni są dla nas żołnierze wyklęci, za pomordowanie których prawie nikt nie poniósł odpowiedzialności. Niemcy za swoje czyny w czasie II Wojny Światowej także prawie nie ponieśli odpowiedzialności. Obecnie próbują zmieniać historię, wybielając się na różne sposoby. Putin i Merkel zapewne też nie poniosą żadnej odpowiedzialności za swoje czyny i pakty. Obrazy Ignacego Czwartosa będą jeszcze długo przypominać Polakom o tym, czego nie wolno zapomnieć z naszej historii i teraźniejszości.
Warto pamiętać, że Pawilon Polski w Wenecji „Polonia” należy do rządu polskiego i pełni funkcje reprezentacyjne. Zarządza nim Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki. Jest więc własnością wszystkich Polaków i powinien służyć polskiej sztuce.
Polonia bez cenzury 2/Polonia Uncensored 2 czyli Ignacy Czwartos w Warszawie
Przedłużeniem wystawy z Wenecji była zaprezentowana w Centrum Sztuki Współczesnej. Zamek Ujazdowski (CWS) w Warszawie od 7.06.2024 do 18.08.2024 wystawa: „Polonia bez cenzury 2/Polonia Uncensored”. Kuratorami projektu są Piotr Bernatowicz i Dariusz Karłowicz. Mogliśmy podziwiać na niej dodatkowo kilka innych obrazów Czwartosa. Obrazy prezentowały się wyśmienicie, gdyż wystawiono je w jednej ogromnej Sali na piętrze. Robiły ogromne wrażenie. Sztuka wymowna, patriotyczna. Po wystawie oprowadziła nas Emilia Wasilewicz z CWS.
Ignacy Czwartos (ur. w 1966), polski malarz i rysownik, współzałożyciel Stowarzyszenia Niezależnych Artystów i Galerii „Otwarta Pracownia” w Krakowie w 1995 r. Studiował na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Instytucie Edukacji Artystycznej w Kaliszu, gdzie uzyskał dyplom w pracowni prof. Tadeusza Wolańskiego w 1993 roku. Jego prace prezentowane były na licznych w wystawach w polskich ważnych galeriach i muzeach, m.in. w: Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Muzeum Współczesnym we Wrocławiu i Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie. Mieszka i pracuje w Krakowie.
08.2024
Anna Skoczylas i Janusz Panak
